Stress is goed!

Ik heb last van stress en jij zegt dat het goed is? Roze bril op soms?

Nee, in basis is stress goed! Ik ga je uitleggen waarom.

In dagelijkse situaties (zoals opstaan na een nacht slapen, een presentatie geven op je werk, aandachtig rijden in het verkeer) zorgen diverse biologische systemen ervoor dat we in actie komen.

Voorbeelden van deze biologische systemen zijn:

1. Ons autonome zenuwstelsel (het sympatisch zenuwstelsel dat zorgt voor actie en het parasympatisch zenuwstelsel dat zorgt voor herstel, bijkomen van de actie).
2. De productie van (nor) adrenaline voor een snelle reactie (je adem wordt sneller, je hartslag gaat omhoog, je bloeddruk stijgt en de energie gaat alleen naar de belangrijke delen in je lijf die nodig zijn voor actie)
3. De productie van cortisol om extra energie te krijgen en de inspanning langer vol te houden.

Deze systemen helpen om ons aan te passen aan de situatie en te handelen. Nadat de taak goed vervult is, zorgt het systeem er weer voor om te ontspannen.  We herstellen en laden de accu op. Als het goed is gaat dit vanzelf en wisselen actie en herstel in de juiste mate af.

Dr Mc Ewan noemt dit Allostase, een effectief proces van aanpassen, van actie en herstel. Met als doel om jou in leven te houden. Goed dus.

Wanneer is stress niet goed?

Als je voor langere periode meer energie levert dan dat er hersteltijd tegenover staat. Je spreekt dan van chronische stress (CSR).

Je accu wordt gebruikt en leeg getrokken maar krijgt geen nieuwe voeding. Je wordt vermoeider en daardoor ga je nog meer stresshormonen aanmaken om energie te houden. Als dit langer duurt dan raakt je lichaam er aan gewend. Je bent heel moe en toch lukt het je niet om tot rust te komen. Je hebt steeds langer nodig om de accu op te laden, een paar nachtjes slapen werkt niet meer goed. Er ontstaan klachten.

Wat we inmiddels weten over de effecten:

• De prefrontale cortex werkt na een tijd onder stress niet meer goed, deze wordt tijdelijk uitgezet door noradrenaline aanmaak (de cortex is het gedeelte van je hersenen dat de cognitieve functies regelt, het werkgeheugen). Je krijgt last van concentratie, geheugenverlies = minder regie
• Spijsvertering werkt minder goed, met darmklachten tot gevolg
• het immuunsysteem wordt afgeremd, waardoor je vatbaarder bent voor griep ed.
• Verstoorde aanmaak neurotransmitters en andere hormonen waardoor de aan en uit knop niet meer goed werkt.
• Waak en slaapritme verandert.
• Expressie van genen verandert.

Er zijn twee manieren waar chronische stress zich kan uiten:

1. Het systeem gaat niet aan als het nodig is.

Je komt niet op gang in een situatie die iets van je vraagt of je komt zelfs tot helemaal niks! De stressreactie komt niet goed op gang en de productie van stresshormonen schiet tekort. Het immunsysteem heeft er onder te leiden en is ontstekingsgevoelig.

2. Het systeem gaat niet meer uit zodra de situatie voorbij is. Je blijft ‘aan’ staan en voelt je hyper. Je blijft maar doorgaan.

Je herstelt daarmee niet automatisch. Cortisol blijft aangemaakt worden en op langere termijn heeft dat weer effect op de hippocampus. Deze verliest zijn werking en remt de hypothalamus minder goed waardoor de aanmaak van Cortisol doorgaat. Er is blijvende activatie.

En dan! Wat kan je doen om uit deze vicieuze cirkel te komen?

Bewegen!

De hippocampus speelt een rol in het afremmen van de cortisolproductie waardoor het systeem herstelt. Bij langere activering kan de werking worden aangetast waardoor de remfunctie niet goed werkt en de stressreactie aan blijft staan.

Bewegen helpt de hippocampus om weer actief te worden, met als gevolg dat de hypothalamus afgeremd wordt, minder cortisol vrijkomt en daarmee komt het weer in balans.

Ook heeft het actief worden van de hippocampus effect op de frontale lob. Deze remt op zijn beurt de amygdala (opslag  van negatieve emotie). Je voelt je dus beter.

Als de amygdala wordt gevoed met negatieve gedachten dan activeert dat de hypothalamus en het stresssysteem.

Muziek en empathisch bezig zijn (dingen doen met gevoel) heeft ook effect op de frontale lob en remt de amygdala.

Dit alles heeft een enorm positief effect op je herstel. 

Doen dus!

Bronnen: 

CSR Centrum 

Dr Bruce McEwan, stress and your body. The end of stress as we know it.

George Chrousos

Pierre Capel, het emotionele DNA, 2017