Hoe lang duurt het herstel van overspannenheid of burn-out?

Hoe lang duurt het herstel van overspannenheid of burn-out?

Deze vraag houdt eigenlijk iedereen bezig die ik spreek tijdens een eerste kennismaking in het kader van stress of burn-out. Dat het je overkomt is één ding maar hoe snel ben je er weer vanaf?

Het antwoord is simpel en heel onbevredigend: het is niet eenduidig te zeggen.

In een artikel van Sonja van Zweden * worden diverse factoren genoemd die invloed hebben op je herstel. Zij gaat uit van de visie dat burn-out raken een lichamelijk proces is. Het heeft een lichamelijke basis en het manifesteert zich lichamelijk. Ten opzichte van een gezond iemand is het vermogen om te herstellen van vermoeidheid sterk afgenomen of lijkt het zelfs verloren te zijn gegaan.

De factoren die zij noemt die van invloed zijn op je herstel:

1. De mate waarin je een hersteltekort hebt opgedaan

Hersteltekort: de energie die overdag verbruikt wordt staat niet gelijk aan de rust en herstel tijdens de slaap. Het noodzakelijke biologische herstel door rust en slaap is over langere tijd systematisch tekortgeschoten ten opzichte van de dagelijkse eisen en taken die op je bord liggen.

Een ernstig tekort aan energie maakt dat je een enorme ‘herstelschuld’ hebt opgebouwd. Dit achterstallig onderhoud zal eerst moeten worden ingehaald voordat je lichaam in staat is weer normaal te functioneren.

Hoe groter het hersteltekort hoe langer dit herstel duurt.

2. Herstelvermogen

Om goed te herstellen ben je afhankelijk van een normaal functionerend hormonaal systeem.

Door langdurige stress raakt het hormonale systeem verstoord waardoor je op standje ‘actief’ blijft staan of juist helemaal tot niks komt.

Eerst moet het lichaam dus weer naar de ‘normaal stand’ voordat je het vermogen hebt om te herstellen en achterstallig onderhoud kan worden weggewerkt.  De snelheid waarin het lichaam terugkeert in normaal stand hangt af van de ernst van het hersteltekort.

3. Hoe lang is de periode waarover het hersteltekort is opgedaan?

Hoe langer de periode is waarin je hersteltekort hebt opgedaan, hoe langer de herstelperiode zal duren. Als de periode relatief kort is dan kun je herstellen door oorzaken weg te nemen, de belasting drastisch te verlagen en herstel (slaap/rust/energie) te verhogen.

Als je signalen hebt genegeerd en langer bent doorgegaan dan zit je in een lastigere fase, je herstelt niet automatisch meer van verminderen van je taken of focus op herstel, het stressproces houdt zichzelf gaande door hormonale verschuiving. Bij ernstige ontregeling ontstaan er tal van klachten. Herstel is dan moeilijker en duurt langer.

4. Biologisch herstel

Dit kan niet versneld worden en werkt bij iedereen anders.

5. Gedrag dat het herstel tegenhoudt

Mensen zijn geneigd te blijven doen wat ze deden. Helaas blijven ze dan krijgen wat ze kregen: stressklachten. Voorbeelden van gedrag dat het herstel tegenhoud zijn;

• Geen pauze nemen als je merkt dat je moe wordt of minder concentratie hebt of geen zin/tegenzin hebt. Uit onderzoek blijkt dat dit enorm tegenwerkt in je herstel en je hersteltijd juist langer wordt.
• Altijd maar doen wat anderen verwachten van je en niet bepalen wat je zelf wilt.
• Negeren van signalen, eerst nog even willen afmaken!
• Actiever gaan sporten terwijl je heel moe bent. Dit is niet goed omdat het adrenaline niveau verhoogt en je het stresssysteem juist aanzet.
• Niet slapen overdag. Juist als je zo moe bent is rust en slaap essentieel voor je herstel.

6. De omgeving

Als je onderdeel blijft van een stressvolle omgeving (drukte, veeleisendheid, veel prikkels, fysieke overbelasting) dan is het lastig om te herstellen. Voorkom negatieve prikkels en je activiteiten (metaal en fysiek) moet passen bij wat je op dit moment aankunt.

7. Slecht slapen waardoor herstel juist vertraagt

Je slaap kan ontregeld zijn door hoge niveaus van adrenaline, je blijft aan staan in plaats van te ontspannen.  Je valt minder makkelijk in slaap en bouwt hierdoor slaapgebrek op terwijl dit juist nodig is voor herstel. Door slaapgebrek gaat de amygdala in de hoogste versnelling *** waardoor de  gevoeligheid voor emotionele overstroming groter wordt. Het vermogen om orde in de chaos te scheppen wordt langzaam aan minder waardoor je sneller in chaotische situaties terecht komt. En zo ontstaat een negatieve spiraal naar beneden.

Wil je weten wat jij nodig hebt voor herstel?

Als je klachten ervaart, voorkom dan overprikkeling. Je dagelijkse activiteiten zal je tijdelijk moeten aanpassen aan je energieniveau. Diverse ontspannende activiteiten en slaap zijn daarnaast hele belangrijke elementen die bijdragen aan herstel.

Om te weten hoe lang jouw herstel zal nemen besteden we in coaching aandacht aan de duur en mate van het hersteltekort. Op basis van een gevalideerde meting krijgen we inzicht in jouw huidige situatie om op basis daarvan passende acties te nemen richting jouw herstel.

Neem vrijblijvend contact op om te kijken wat ik voor jou kan betekenen, info@boschhuizencoaching.nl

Bronnen:
* tijdschrift voor psychotherapie 2015, 41
** Sluiter, 1999
*** Walker en van der Helm 2009